PODGRAĐE PETROVARADINA

Prema ličnim sećanjima nekoliko sagovornika, često su se okupljali u grupi „Tu prekoputa spavaona i galamili noću“ zbog čega vojnici nisu mogli da spavaju, pa su im „bacali dimne bombe uz psovke“, kako bi se razišli. „Gađali su nas i sa kesama punim vode, ahahaha … Kasnije su nam dali dimne bombe, pa ih više nismo maltretirali, ali smo zato bacali te dimne bombe iz zezanja, na šta su se obično svi preplašili, ahahaha …“.

Jedan od sagovornika je ispričao i „nestašluke iz detinjstva“ sa vojnicima koji su pravili „kao deca“ na nekadašnjoj plaži „Kade“ koja je bila locirana na današnjem Keju Skojevaca, odnosno na prostoru između današnjeg drumsko-železničkog i Varadinskog mosta: “Jao, kad se setim ono sa dinamitom … ahahaha. Tamo gde je nekada bila plaža koju smo zvali Kade, zato što su tu bili betonski ostaci nakon izgradnje Žeželjevog mosta i šuma, između današnja dva mosta, pošto današnjeg Keja tu nije ni bilo, već šuma sa nekom stražarskom kućicom u kojoj je bio vojnik. A mi ćapimo dinamit, uglavimo u one betonske ostatke od mosta na Kadama, potpalimo ga i sakrijemo se u šumi i gledamo stražara. I kada je to grunulo, stražar je od šoka pao dole a mi se smejemo ko ludi, ahahaha … Srećom, znali smo je da je dinamit opasan, pa smo ga udaljili od stražara, tako da nije mogao nikog da povredi kad je grunuo”.

Nekoliko sagovornika je istaklo i kako su “kao deca često gađali vojnike sa praćkama dok su vojnici jeli u menzi” zbog čega sui ih vonici “vijali po Gradiću”.

Trojica informanata su se tokom individualnih razgovora obavljenih sa njima, setila, kako su im vojnici dok su bili mala deca, često davali sveže pecivo a najviše kifle koje je jako lepo mirisalo a koje se peklo u Vojnoj pekari u Gradiću.

Objekti

Administrativna jednospratnica

Vatroslava Lisinskog br. 1 (Ćošak Štrosmajerove i Ulice Vatroslava Lisinskog)

Sredina XVIII veka

Arsenal Donje tvrđave

Beogradska ulica br. 12 (Ulice: Beogradska, Vladimira Nazora i Štrosmajerova)

Druga polovina XVIII veka

Barutana – Barutni magazin Barbara (B1)

Vojni kompleks “Tvrđava”

Druga polovina XVIII veka

Barutana – Barutni magazin Franc (B2)

Vojni kompleks “Tvrđava”

Druga polovina XVIII veka

Barutana – Barutni magazin Terezija (B3)

Kompleks Vojne bolnice

Druga polovina XVIII veka

Barutana u boneti redvija ravelina Svetog Benedikta – Barutni magazin Josif

Neposredna blizina Beogradske kapije - boneta redvija ravelina Svetog Benedikta

Druga polovina XVIII veka

Beogradska kapija

Beogradska ulica

Šesta decenija XVIII veka

Crkva Svetog apostola Pavla

Kompleks Vojne bolnice; Ulica Vladimira Nazora

Treća decenija XX veka

Crkva Svetog Jurja

Štrosmajerova ulica br. 20

Donji (Glavni) provijantski magazin i pekara

Kamenički put br. 1 (Ćošak Kameničkog puta i Štrosmajerove ulice)

Prva polovina XVIII veka; tridesete godine XX veka

Dve objedinjene stambene jednospratnice

Vladimira Nazora br. 5 / Prote Mihaldžića br. 14 (Ćošak ulica Vladimira Nazora i Prote Mihaldžića)

Sredina XVIII veka (stariji objekat na ćošku); Kraj XIX – početak XX veka (noviji objekat)

Ispadna (padajuća) kapija

Kompleks Vojne bolnice

Sredina XVIII veka

Izolovani paviljon

Kompleks Vojne bolnice

Kraj XIX veka

Jednospratna stambena kuća

Štrosmajerova br. 1

XVIII vek

Jednospratna stambena kuća

Prote Mihaldžića br. 8

Izvorno: XIX vek; današnji izgled: tridesete godine XX veka

Jednospratna stambena zgrada

Prote Mihaldžića br. 6 (Ćošak ulica Prote Mihaldžića i Vatroslava Lisinskog)

Početak ili prva polovina XIX veka

Jednospratni stambeni objekat

Štrosmajerova br. 6

Početak XX veka

Jednospratni stambeni objekat

Vladimira Nazora br. 1 (Ćošak ulica Vladimira Nazora i Štrosmajerove)

Druga polovina XVIII veka

Jednospratni stambeni objekat

Prote Mihaldžića br. 2

Prva polovina XIX veka

Jednospratni stambeni objekat

Štrosmajerova br. 12

Druga polovina XIX veka

Jednospratni stambeni objekat

Štrosmajerova br. 10

Prva polovina XVIII veka (stariji – dvorišni objekat); Kraj XVIII – početak XIX veka (noviji – ulični objekat)

Jednospratni stambeno-poslovni objekat

Štrosmajerova br. 3 (Ćošak Štrosmajerove i Ulice Vatroslava Lisinskog)

Druga polovina XVIII veka

Jednospratni stambeno-poslovni objekat

Štrosmajerova br. 4

Prva polovina XIX veka

Kasarna u bastionu Svete Franciske

Vojni kompleks “Tvrđava”

Kraj XIX veka

Nekadašnji Samostan i Crkva Svetog Franje

Ulica Prote Mihaldžića / Kompleks Vojne bolnice

Početak XVIII veka

Nekadašnji Samostan Svetog Jurja

Štrosmajerova ulica br. 20

Nepostojeća Kapija između Suburbiuma i Gornje tvrđave

Početak stepeništa od Donje prema Gornjoj tvrđavi

Početak XVIII veka

Nepostojeća Novosadska (Dunavska - Vodena) kapija

Današnja prilazna saobraćajnica Varadinskom mostu

Sredina XVIII veka

Nepostojeća Provijantska kapija

Kamenički put (sklop fortifikacije Provijantskog bastiona)

Druga polovina XVIII veka

Nova – Donja kapija

Ulica Vladimira Nazora

Druga polovina XVII veka

Novoizgrađeni jednospratni stambeno-poslovni objekat

Prote Mihaldžića br. 2

Današni oblik: Devedesete godine XX veka

Objekat nekadašnje zanatske kasarne za smeštaj građevinskih radnika na fortifikaciji

Štrosmajerova 22

XVIII vek

Oficirski paviljon

Beogradska ulica br. 23 – 25

Kraj XIX veka

Paviljon inžinjerskih oficira i Infanterijska kasarna

Lokacija: Beogradska ulica br. 21 (Ćošak Beogradske i Ulice Vladimira Nazora; Ulica Vladimira Nazora)

Sredina XVIII veka

Pešadijska (Infanterijska) kasarna kod Beogradske kapije

Beogradska ulica br. 14

Druga polovina XVIII veka

Prizemna poslovno-stambena kuća

Štrosmajerova br. 8

Druga polovina XIX veka

Prizemna stambena kuća

Prote Mihaldžića br. 4

Druga polovina XIX veka

Prizemna stambena kuća

Vatroslava Lisinskog br. 4

Kraj XVIII veka

Prizemna stambena kuća

Štrosmajerova br. 7

Kraj XIX – početak XX veka

Prizemna stambena kuća

Štrosmajerova br. 9

Kraj XIX – početak XX veka

Prizemna stambena kuća

Štrosmajerova br. 16

Prva polovina XIX (izvorna forma); Dvadesete godine XX veka (sadašnja forma)

Prizemna stambena kuća

Štrosmajerova br. 14

Sredina XIX veka

Prizemna stambeno-poslovna kuća

Beogradska ulica br. 5

Prva polovina XIX veka

Rodna kuća Bana Jelačića

Vladimira Nazora br. 3 (Ćošak Beogradske i Ulice Vladimira Nazora)

Sredina XVIII veka

Stambena jednospratna kuća

Prote Mihaldžića br. 12

Druga decenija XIX veka

Stambena jednospratna kuća – Zgrada brigadira / Oficirska stambena zgrada

Beogradska ulica br. 9 (Ćošak Beogradske i Ulice Vatroslava Lisinskog)

Druga polovina XVIII veka

Stambena jednospratnica

Štrosmajerova br. 18

Druga decenija XX veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća

Beogradska ulica br. 4

Kraj XIX veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća

Beogradska ulica br. 8

Sredina XVIII veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća

Beogradska ulica br. 1

XVIII vek

Stambeno-poslovna jednospratna kuća

Lokacija: Beogradska ulica br. 17

Kraj XVIII – Početak XIX veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća

Beogradska ulica br. 13

Druga polovina XVIII veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća

Beogradska ulica br. 11 (Ćošak Beogradske i Ulice Vatroslava Lisinskog)

Kraj XVIII veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća

Beogradska ulica br. 7

Druga polovina XVIII veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća

Beogradska ulica br. 3

Druga polovina XVIII veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća – Kuća „Kod zlatnog orla“

Lokacija: Beogradska ulica br. 15

Sredina XVIII veka

Stambeno-poslovna jednospratna kuća – Kuća komorskog komesara

Beogradska ulica br. 10

Sredina XVIII veka

Stambeno-poslovna jednospratnica

Prote Mihaldžića br. 10

Druga decenija XIX veka

Stambeno-poslovna jednospratnica

Trg Vladike Nikolaja br. 1a (Ćošak Štrosmajerove ulice i Trga Vladike Nikolaja)

Druga polovina XVIII veka (izvorno) ; 90-te godine XX veka (potpuna rekonstrukcija)

Stambeno-poslovni jednospratni objekat

Trg Vladike Nikolaja br. 1

Druga polovina XVIII veka

Stara ratna komanda

Trg vladike Nikolaja br. 4 (Trg Vladike Nikolaja; Ćošak Beogradske i Ulice prote Mihaldžića)

Prva polovina XVIII veka

Velika kasarna

Ulica Prote Mihaldžića (Ćošak ulica Prote Mihaldžića i Vladimira Nazora / Kompleks Vojne bolnice)

Prva polovina XVIII veka

Visokoparterni stambeno-poslovni objekat

Štrosmajerova br. 5

Sredina XIX veka

Vojna menza sa klubom

Vojni kompleks „Tvrđava“

Kraj XIX – početak XX veka

Zgrada “Biskupske rezidencije”

Vatroslava Lisinskog br. 2 (Ćošak Beogradske i Ulice Vatroslava Lisinskog)

Prva polovina XVIII veka

Zgrada „Glavne malternice“

Trg Vladike Nikolaja br. 3 (Ćošak Beogradske ulice i Trga Vladike Nikolaja)

Druga polovina XVIII veka

Zgrada „Šajkaškog bataljona“

Beogradska br. 2

Poslednja decenija XVIII veka

Zgrada komandanta Tvrđave – Generalat

Kompleks Vojne bolnice (Trg Vladike Nikolaja br. 6)

Početak XVIII veka; tridesete godine XX veka

Zgrada komorskog provizora

Lokacija: Beogradska ulica br. 19 (Ćošak Beogradske i Ulice Vladimira Nazora)

Druga polovina XVIII veka

Zgrada Magistrata – “Zelena kuća”

Beogradska ulica br. 6 (Ćošak Beogradske i Ulice Vatroslava Lisinskog)

Prva polovina XVIII veka